اومانیسم، هرچند محال تر، اما ضروری تر

... نه گفتار کلاسیک آمریکایی از همه ی انسان ها میگوید و نه گفتار داعش از همه ی مومنان. همه ی انسان ها، کلیت انسان، یا دقیقتر بگوییم انسان بماهو و فی نفسه، همانگونه که کاشی نیز اشاره کرده، عنصر اصلی اندیشه ی عملی کانتی ست و این ارتباطی به وضع آسیب شناسانه ی گفتارهای جزیی سیاسی کنونی ندارد، که به تعبیر شما «وضعیت از هم گسیخته ی کنونی دنیا» از آن ناشی شده. متن شما میخواهد با بدبینی به سیاست اومانیستی بنگرد، اما برای چنین بدبینی و فیگور انتقادی هنوز خیلی خام به جهان و مقتضیات آن می پردازد. ولو در انتها برای جلو گیری از سوتفاهم «خردک امتیازی» هم به نگره ی اومانیستی میدهد، اما هنوز از درک این نکته. بسیار فاصله دارد که اومانیسم، برای اومن(انسان) جزیی جدایی ناپذیر است، چه در نظر و چه در عمل، و نهایتا راه هر سیاست مربوط به انسان، از تعیین نسبت با اومانیسم میگذرد، ولو به درک خام و اخلاقی و شاعرانه از اومانیسم محدود نماند. اومانیسم را ایدئولوژی و نسخه ی فکر غربی و بیگانه گان دانستن (که البته در متن شما به آن تصریح نشده) یا لحاظ کردنش همگون یک راه حل بطئی و جزیی، خود بخش بزرگ از مشکلی ست که سیاست و سرنوشت امروز جهان با آن دست و پنجه نرم میکند و روی دیگر سکه ی اعتماد خام و تکیه ی ایدئولوژیک کردن به آن است.

علم و عمل بدون تکیه بر انسان و کلیت او، دهشتناک تر و ویرانگر تر از آن است که بتوان تصور کرد، اما تنها با تکیه بر آن نیز، نه علمی قوام میگیرد و نه عملی. نیاز امروز ما به اومانیسم همانقدر بیشتر شده که امید ما از آن بریده تر، وانگهی بدبینی به اومانیسم اگر خام و ناشی از اغراض دیگر نباشد، دست بالا طرح مساله ی ما ست در قبال اومانیسم، اما وقتی مساله را طرح کنیم و پروای تامل و پاسخ در سر نداشته باشیم، در بهترین حال، پاسخ را دورتر و بغرنج تر میکنیم. ما را گریزی از به دوش کشیدن درد پرسش نیست