تناقض استقلال خواهی با ضدیت با امپریالیسم

یک سوال سخت دارم ازت میلاد. سوالم البته واقعا استفهامیه و جدلی یا سیاسی نیست. بعد از مستند بی بی سی درمورد جنگ، فضای توییتر ملتهب شد. برخی شروع کردن به واکنش نشون دادن که اتفاقا بیشتر از جنس علیز و احسان منصوری و ایرانیان مهاجر بودن تا ایرانیان محافظه کار داخلی.

اونها از استدلال استفاده میکنند: بی بی سی که خودش از دولت بریتانیا پول میگیره، حق نداره دربار جنگ ایران مستند با لحن بی طرف بسازه، چون بریتانیا حامی صدام بوده. من با صحت و اعتبار این استدلال الان کاری ندارم، ولی یک نکته برام جالب شد.

ظاهرا پس پشت چنین استدلالی یک پیش فرض خاص نهفته است: بریتانیا و بطور کل غرب، نباید در جنگ از صدام حمایت میکرد، بلکه اصلا باید از ما حمایت می کرد. خب سوال من اینه:

اگر دوستان ما حقیقتا به آرمان استقلال خواهی ملل باور دارند، و باور دارند چیزی به اسم امپریالیسم نباید وجود داشته باشد، چرا بریتانیا را ملامت می کنند که صدام را تحریک به جنگ یا در جنگ پشتیبانی کرد؟

آیا اگر عراق به عنوان کشور مستقل (یا اصلا هر کشور دیگری) اراده به جنگ با کشوری داشته باشد، بنا بر اصل استقلال خواهی، اساسا بریتانیا یا هر قدرت غربی یا غیر غربی جواز مداخله در کار او یا ممانعت در برابر او را دارد؟ ساده تر بگم، اگر اصل بر استقلال و ازادی مطلق ملل باشد، چرا قدرت های جهانی باید از جنگ دو کشور ازاد ممانعت کنند؟ از طرفی، خود بریتانیا مگر به عنوان یک کشور واجد استقلال رای نیست، پس چرا نباید آزاد باشد که در یک جنگ میان دو کشور، طرف یکی را بگیرد؟

و اگر این گزاره ها با شهود اخلاقی و سیاسی ما ناسازگاره، و ما تایید میکنیم که مداخله بریتانیا به عنوان قدرتی غربی یا جهانی، به منظور ممانعت از جنگ ایران و عراق یک ضرورت اخلاقیه، پس عملا نپذیرفتیم که نظم و ثبات و صلح بین المللی تابع حضور ناظمی قادر و عادله که باید از جنگ و جنایت و بی نظمی جلوگیری کنه؟ در این صورت، دشمنی ما با امپریالیسم و دفاع مطلق از اصل استقلال و نفی مطلق مداخلات بیگانه، چه توجیهی پیدا می کنه؟

من تصور میکنم مشکل ما امروز مضاعفه. از یک طرف کسانی رو داریم که این ضرورت عقلانی و عملی و اخلاقی، یعنی ضرورت نظم و صلح بین الملل، را بر اساس ایدئولوژی شبهه ناسیونالیستی نادیده می گیرند و حتا نفی می کنند. از طرف دیگر، خود ناظم قادر جهانی، یعنی غرب به سرکردگی آمریکا، از مدار عدالت و اعتدال و تعادل خارج شده و نمیشه بهش خوشبین بود. حالا راه حل ناسیونالیست های ضدامپریالیست چیه؟ نه اصلاح یا به قول تو تنظیمات مجدد ناظم جهانی که به صلح برگرده، بلکه اصلا نفی هر گونه قدرت فرادست جهانی. افق این راه حل چیست؟ صلح و ثبات و عدالت بیشتر جهانی یا اتفاقا بی ثباتی و نبرد همه علیه همه و به معنای دقیق کلمه، «بی صاحب» شدن جهان؟

چطوری کسی میتونه از طرفی دغدغه ثبات و امنیت داشته باشه و از طرف دیگر مخالف مطلق هرگونه امپراطوری جهانی به مثابه ناظم و برقرار کننده صلح باشه؟ چطوری برخی در داخل هابز میشن و در سیاست خارجی باکونین؟

و اصلا چطوری ممکنه کسی استدلال اخلاقی به نفع آنارشیسم یا امپریالیسم ستیزی ارائه کنه، در حالی که به قدرت های غربی معترضه چرا منطقه ما جهنم شده؟ آیا همین که به لحاظ اخلاقی غرب را محکوم می کنیم که منطقه ما را حهنم کرده، مبتنی بر این شهود اخلاقی سیاسی نیست که غرب می بایست در منطقه ما صلح و ثبات برقرار می کرد و حالا نکرده؟ اگر این پیش فرض در کار نبود، آن وقت اصلا مسئولیتی بر عهده غرب نبود. مسئولیت جهنم شدن منطقه یا جهان صرفا به خود کشورها بر می گشت.

پاسخ احتمالی طرف مقابل را البته همه می دانیم: اگر غرب و قدرت های جهانی در منطقه دخالت نمی کرد، پس ما همه لابد گل و بلبل بودیم. خب اگر گل و بلبل بودیم و منشا هر شری دخالت غرب است، پس چرا وقتی جایی غرب یا هر هژمونی منطقه ای یا جهانی نباشد، سریع بهم می ریزد و آشوب می شود؟ این خوشبینی به ذات انسان و اینکه انسان ها به خودی خود طینتی خدایی و صلح جو دارند، چرا نه تنها در تجربه اثبات نشده، بلکه اتفاقا تضعیف شده؟ اگر انسان به خودی خود چنان پاک سرشت و صلحجو بود، پس چرا چیزی به اسم اخلاقیات، چه شرعی و چه عرفی، پدید آمده و فضیلت و سعادت انسان را منوط به هنجارها و ارزش ها کرده است؟

من فکر می کنم تا این سوالات بنیادین که جملگی رقم زننده الهیات سیاسی و در نهایت ایدئولوژی و عمل سیاسی ماست، پاسخ دقیقی پیدا نکنه، هیچ راه حل تاکتیکی و حتا استراتژیکی نمی تونه افق رهایی بخشی نه برای ما و نه برای جهان ترسیم کنه...